10 - 12 października 2025. Kordoba pod islamską władzą była w okresie IX - XIII wieku jednym z największych miast w Europie (zdarza się zobaczyć twierdzenie, że największym) i jednocześnie wielkim centrum edukacyjno - naukowym z dużą ilością szkół i bibliotek. Nauka w tym czasie to filozofia i teologia, zarówno muzułmańska jak i żydowska, a bywali tu również chrześcijanie, ale również medycyna, astronomia, fizyka, alchemia, etc.
W Roger Garaudy Muzeum of the Three Cultures (zwane obecnie również Museo Vivo de Al-Andalus, Garaudy został oskarżony o antysemityzm) mieszczącym się na końcu Mostu Rzymskiego w islamskiej wieży obronnej Calahorra:
można spotkać w ciemnym pomieszczeniu czterech przedstawicieli średniowiecznej wiedzy, którzy wygłaszają swoje życiowe kreda (jak się domyślam są to fragmenty ich tekstów pisanych).
Najbardziej znany w historii zachodniej nauki jest Awerroes (Ibn Rushd, 1126-1198, urodzony w Kordobie), myśliciel który poświęcił się interpretacji islamu w duchu Arystotelesa wbrew wcześniejszym prądom platońskim, a jego rozumienie Arystotelesa wywarło duży wpływ na filozofów i teologów Sorbony i innych uniwersytetów europejskich - jest tu znany pod pseudonimem Komentator (Arystotelesa); spory ciągnęły się kilkaset lat (chodziło na przykład o tezę Awerroesa, że istnieje tylko jeden umysł a ludzie mogą co najwyżej korzystać z jego funkcji do swoich celów). Awerroes:
Był filozofem i teologiem, ale zajmował się również intensywnie fizyką, astronomią, medycyną, psychologią, lingwistyką... Działał na obszarze Andaluzji i Marrakeszu.
Ibn Arabi (1165 - 1240, urodzony w Murcji), teolog i suficki mistyk:
Był bardziej związany z Sewillą niż z Kordobą, ale właściwie większość życia spędził na podróżach i działalności w Mekce i na tym, co obecnie nazywamy Bliskim Wschodem. Bardzo płodny pisarz o dużym wpływie w świecie muzułmańskim.
Majmonides (Mose ben Maimon, 1138 - 1204), żyd urodzony w Kordobie:
Jego rodzina wybrała emigrację (wkrótce po jego narodzinach) ustępując w ten sposób wymogowi nowego kalifa andaluzyjskiego, który zażądał aby wszyscy żydzi i chrześcijanie przeszli na islam albo wyemigrowali. Mieszkał potem w Afryce, przede wszystkim w Egipcie, gdzie doszedł do wysokich godności w egipskiej gminie żydowskiej, a również został osobistym lekarzem sułtana.
Majmonides zajmował się, oprócz medycyny, prawem żydowskim, teologią oraz filozofią, próbując dać arystotelesowskie podstawy teologii Tory (nazwano go nawet Żydowskim Scholastykiem). Pisał dużo po arabsku, hebrajsku i w judeo-arabskim (czyli w języku arabskim pisanym hebrajskimi literami z dodaniem hebrajskich słów, jeżeli brakowało ich odpowiedników w arabskim (głównie chodziło o wyrazy związane z kulturą i religią żydowską). Polecam jego "Przewodnik błądzących" przetłumaczony na polski - świetnie się go czyta, chociaż może nie jako pierwszą lekturę na temat średniowiecznej filozofii klasycznej. Niektóre jego tezy budziły silny opór w niektórych środowiskach żydowskich tamtych czasów.
Pomnik Majmonidesa można też znaleźć w dawnej dzielnicy żydowskiej Kordoby:
Czwartą, ostatnią postacią eksponowaną w wieży obronnej jest chrześcijanin, król Kastylii, Alfons X Mądry, syn chrześcijańskiego zdobywcy Kordoby (1236), sam odzyskał dla swojego królestwa Alicante, Murcję i Kadyks:
Utrzymywał w swojej stolicy Toledo zespół tłumaczy (głównie Żydów) z arabskiego i hebrajskiego na łacinę i tworzący się właśnie z kastylijskiego język hiszpański. Jego zainteresowania to astronomia/astrologia, magia, prawo, historia. Był autorem kilkuset pieśni maryjnych. Ze skodyfikowanych przez niego praw ma wynikać, że pozytywnie odnosił się do obecności wyznawców islamu i judaizmu w swoim państwie. W polityce niezbyt szczęśliwy.
W Kordobie można się natknąć na jeszcze inne pomniki. Na przykład w ogrodach Alcazaru:
Trudno mi powiedzieć kto to, ale wygląda na piśmiennego.
Na patio punktu informacji turystycznej siedzi sobie natomiast taki sympatyczny czytelnik:
A żeby nie było, że tylko o facetach, to dołączę jeszcze na zakończenie pomnik z Sewilli:
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz